Umowa handlowa gwarantuje jej stronom całą gamę instrumentów pozwalających na dokonanie rozliczenia lub zabezpieczenia płatności. Niejednokrotnie podczas zawierania umowy dochodzi do sytuacji, w której jedna ze stron jest zobowiązana do wpłaty określonej sumy pieniędzy, będącej zabezpieczeniem wykonania zobowiązania zawartego w umowie. Najczęściej mamy tu do czynienia z zadatkiem oraz zaliczką, ale uwaga! Te pojęcia nie są tożsame i często traktuje się je jako instrumenty zamienne.

Mówiąc najprościej, zadatek zabezpiecza wykonanie zobowiązania, natomiast zaliczka je kredytuje.

Zadatek i zabezpieczenie przedpłaty

Zadatek służy jako zabezpieczenie każdej ze stron w przypadku, gdy druga strona nie wywiąże się z umowy. Zadatek w formie określonej kwoty pieniędzy jest przekazywany podczas zawarcia umowy przez jedną ze stron drugiej stronie. W sytuacji, gdy strona, która dała zadatek, nie wykonała zobowiązania, wówczas strona, która go otrzymała, może odstąpić od umowy i zachować otrzymany zadatek, o ile nie ma odmiennego zastrzeżenia w umowie. Jeżeli jednak z umowy nie wywiąże się strona, która ten zadatek otrzymała, wówczas strona wręczająca może bez dodatkowych terminów odstąpić od umowy oraz zażądać zwrotu przekazanej sumy dwukrotnie od niej wyższej. Taka gwarancja zwrotu gotówki jest usankcjonowana w art. 394 Kodeksu Cywilnego.

Zaliczka i gwarancja jej zwrotu

Zaliczka jest kwotą pieniężną wpłacaną drugiej stronie umowy na poczet ceny lub wynagrodzenia za wykonanie zobowiązania. Zaliczka jednak nie zabezpiecza samego wykonania umowy. W przypadku, gdy do jej wykonania nie dojdzie i jedna ze stron odstąpi od umowy, wówczas zaliczka powinna zostać zwrócona, nawet jeżeli do niewykonania postanowień umowy doszło na skutek okoliczności, za które odpowiada wpłacający zaliczkę. Gwarancja zwrotu zaliczki jest bardzo często warunkiem jej wypłaty przez stronę zamawiającą usługę. Reasumując więc, zaliczka jest formą kredytowania strony, która ją otrzymała, i nie ma żadnej funkcji sprawczej zabezpieczającej wykonanie zobowiązań zawartych w umowie.

Jak zabezpieczyć zwrot zaliczki?

Zamawiający usługę, wpłacając zaliczkę, podejmuje swoiste ryzyko. Może je jednak zminimalizować poprzez otrzymanie zabezpieczenia. Gwarancja zwrotu zaliczki jest ubezpieczeniem chroniącym i minimalizującym ryzyko związane z jej wypłatą. Ubezpieczyciel udziela gwarancji za firmę pobierającą zaliczkę, że zostanie ona wykorzystana zgodnie z przeznaczeniem, odpowiednio rozliczona lub zwrócona stronie jej udzielającej.