Według encyklopedii, wynalezienie pompy wodnej przypisuje się niejakiemu Ktesibiosowi, który to prawdopodobnie w III wieku p.n.e. skonstruował drewnianą sikawkę pożarniczą, składającą się z dwóch cylindrów. Jego urządzenie przez setki lat pozostawało w zapomnieniu. Dopiero w XIV wieku n.e. skonstruowano protoplastę współczesnej nam pompy ssąco-tłoczącej, którą przez kolejne stulecia sukcesywnie udoskonalano.

Budowa i sposób działania

Pompa tłokowa do wody to urządzenie, w którym elementem zmieniającym objętość komory pompy jest tłok poruszający się ruchem posuwisto-zwrotnym w cylindrze. Cała konstrukcja zbudowana jest z komory, w której porusza się tłok lub nurnik napędzany tłoczyskiem, a także zaworu ssawnego oraz tłocznego, który pozwala na przepływ płynu od części ssawnej do komory pompy, a blokującym przepływ w odwrotnym kierunku.

Tłok wykonuje ruch posuwisto-zwrotny na przemian w lewo i w prawo. Podczas ruchu w prawo (ruch ssawny) w komorze pompy maleje ciśnienie, co z kolei umożliwia samoczynne zamknięcie zaworu tłocznego. Spadek ciśnienia powoduje, że otwiera się równocześnie zawór ssawny, co umożliwia przepływ płynu do komory pompy. Z kolei, podczas ruchu w lewo (ruch tłoczny) zawór ssawny ulega zamknięciu, a otwiera się natomiast zawór tłoczny. Zawory umieszczone w pompie mogą działać w sposób grawitacyjny lub też mogą posiadać mechanizmy sprężynowe.

Zastosowanie i najważniejsze cechy

Za pomocą pomp tłokowych można pompować nie tylko czystą wodę, ale również ciecz pełną zanieczyszczeń, zanieczyszczeń czy też lepką. Ich wielką zaletą jest niewątpliwie duża wydajność oraz niesamowita wszechstronność. Ponadto pompy tłokowe posiadają dużą zdolność do samozasysania, pracy przy dużej wysokości ssania, stałość wydajności przy zmiennej wysokości pompowania, możliwość uzyskania bardzo dużych wysokości pompowania, a także stosunkowo dużą sprawność.

Można wyróżnić kilka rodzajów pomp tłokowych:

• pompa tłokowa jednostronnego działania, gdzie pompowanie cieczy odbywa się jedynie w suwie sprężania,
• pompa tłokowa dwustronnego działania,
• pompa tłokowa pionowego działania, gdzie ruch tłoka w dół otwiera zawór zwrotny i powoduje wpuszczenie wody na tłok; natomiast podczas ruchu w górę, grzybek zaworu szczelnie przywiera do gniazda, co powoduje podnoszenie się cieczy,
• pompa nurnikowa jednostronnego działania, gdzie głównym elementem jest nurnik, którego ruch posuwisto-zwrotny powoduje zwiększenie lub zmniejszenie się przestrzeni roboczej.