Strefa zagrożenia wybuchem to przestrzeń, w której może występować mieszanina substancji palnych z powietrzem lub innymi gazami utleniającymi, o stężeniu zawartym między dolną a górną granicą wybuchowości. Pojęciem granicy wybuchowości określa się stopnień stężenia paliwa, powyżej lub poniżej którego, niemożliwy jest zapłon mieszaniny wskutek czynnika inicjującego i dalsze samoczynne rozprzestrzenianie płomienia w określonych warunkach. W przypadku dolnej granicy wybuchowości (DGW) określa się stężenie najniższe, a w przypadku górnej (GGW) – najwyższe.
Zakłady przemysłowe, w których występują strefy zagrożenia wybuchem, zgodnie z dyrektywą ATEX (przeniesioną na grunt polski Rozporządzeniem Ministra Gospodarki z dn. 8 lipca 2010r. w sprawie minimalnych wymagań dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy, związanych z możliwością wystąpienia w miejscu pracy atmosfery wybuchowej), są zobowiązane do klasyfikacji rodzaju oraz wyznaczania zasięgu stref zagrożenia wybuchem.
Temperatura samozapłonu
Temperatura samozapłonu to pojęcie bezpośrednio związanie z pojęciem zagrożenia wybuchem. Oznacza najniższą temperaturę, przy której dochodzi do zapalenie się substancji palnej wskutek zetknięcia z gorącą powierzchnią lub wskutek oddziaływania promieniowania cieplnego tej powierzchni, gdzie brak jest zewnętrznego płomienia lub iskry.
Energia i źródła zapłonu
Innym pojęciem, istotnym w tym kontekście zagrożenia wybuchem, jest energia zapłonu, czyli element będący przyczyną wybuchu. Minimalna energia zapłonu (Emin) to najmniejsza energia kondensatora w obwodzie elektrycznym, którego wyładowanie powoduje zapłon mieszaniny i rozprzestrzenianie się płomienia. Wartość minimalnej energii zapłonu jest z kolei parametrem, który umożliwia ocenę zagrożenia wybuchem w konkretnym przypadku. Za główne źródła zapłonu uważa się: iskry wytwarzane mechanicznie, iskry elektryczne, iskry elektrostatyczne oraz gorące powierzchnie.
Kategoria bezpieczeństwa urządzeń
Zgodnie z dyrektywą 94/9/WE, określającą kategorie bezpieczeństwa urządzeń, dzieli się je:
- kategorię 1 – obejmującą urządzenia, które zapewniają bardzo wysoki poziom bezpieczeństwa i pozwalają na pracę ciągłą nawet w miejscach, gdzie atmosfera wybuchowa występuję ciągle i utrzymuję się przez długi czas,
- kategorię 2 – która dotyczy urządzeń o wysokim poziomie zabezpieczenia w miejscach, w których atmosfera wybuchowa występuję sporadycznie,
- kategorię 3 – czyli urządzenia zapewniające normalny poziom zabezpieczenia, gdzie atmosfera wybuchowa nie występuję podczas normalnej pracy, a jeżeli się pojawia, to utrzymuję się przez krótki czas.
Więcej informacji na: